De
genoemde "high value targets" zijn doelen zoals commando en
control centra en andere belangrijke doelen die in de eerste dagen van
een conflict vaak worden uitgeschakeld. In feite is de F-117 geen straaljager
maar een aanvalsvliegtuig omdat de F-117 in tegenstelling tot andere moderne
straaljagers:
- niet supersonisch kan vliegen
- geen zelfbescherming heeft (zoals een boordkanon of lucht-lucht raketten)
- geen actieve radar heeft ingebouwd
Het 1e toestel is afgeleverd in 1982 en de laatste in 1990 met een totaal
aantal van 55 stuks voor de USAF. Het vliegtuig is in 1990 Op Nellis AFB
voor het eerst publiekelijk getoond. Alle nighthawks zijn inmiddels uit
operationele dienst en zijn vervangen door de F-22 Raptor. De uit dienst
gestelde vliegtuigen werden gestationeerd op het Tonopah (AREA 51) waar
men het beste zorg kan dragen voor de geheime stealth technieken.
Ondanks de uit dienst name van de F-117 vloot, zijn in 2010 en 2011 herhaaldelijk
F-117's waargenomen boven de Verenigde Staten.
Missies
De eerste missie was in 1989 in Panama. Daarna is hij ingezet tijdens
Desert Storm en heeft gedurende de hele oorlog meer dan 2000 ton bommen
afgeworpen. Hij domineerde de lucht boven Baghdad dat was beveiligd met
3000 luchtafweer systemen en 60 anti-vliegtuig raketten. De vijand kon
de F-117 niet waarnemen alleen de bominslagen waren waarneembaar. Geen
F-117 is neergehaald. Enkele jaren later zijn er 24 Nighthawks ingezet
in Joegoslavië ter ondersteuning van de NAVO strijdkrachten.
Algemeen
Samen met de inval in Irak heeft Washington zonder verklaring F-117's
naar Zuid-Korea gestuurd.
Op 18 oktober 2002 werd door de Oostenrijkse luchtverkeersleiding een
Amerikaanse DC-10 gespot die van zijn toegestane route afweek. Na direct
inzetten van 2 Oostenrijke straaljagers bleek het geen DC-10 te zijn maar
een Amerikaanse KC-10A Extender met aan elke vleugel een F-117.
Techniek
Het F-117 Nighthawk stealth vliegtuig was gemaakt op basis van stealth
technologie. Dit wil niet zeggen dat het vliegtuig onzichtbaar is maar
een lage waarneembaarheid voor de vijand vertoont. Stealth technologie
bestaat uit meerdere technieken die men kan toepassen om een vliegtuig,
schip of ander militair voertuig een lage waarneembaarheid te geven. Bij
de F-117 zijn is dit onder andere de vorm (1),
geluidsreductie (2), kleur
(3), infrarood-emissie (4),
elektronica (5) en de toepassing
van RAM (5).
1. Vorm
Door de vorm van een vliegtuig aan te passen kan men de waarneembaarheid
door vijandelijke radar verminderen door schuine hoeken toe te passen
die de vijandelijke radarstraling gedeeltelijk weg kaatsen. Men kan dit
goed terug zien in de vormgeving van de F-117 waar geen rechte hoeken
zijn. De vormgeving van de F-117 lijkt totaal
niet op die van een normaal vliegtuig. Een ander kenmerk is dat de F-117
zijn totale wapenlast intern meeneemt. Hierdoor zijn er bommenluiken nodig
waaruit men de bommen dropt. Ook deze luiken vertonen schuine hoeken.
Een vervelend probleem is dat de centrifugale werking van de motorbladen
goed worden opgemerkt door radarstraling. Bij de F-117 heeft men een zogenaamde
laag voor de motorinlaten aangebracht met gaten erin. Deze gaten zijn
groot genoeg om lucht erdoor te laten maar zijn te klein voor de vijandelijke
radarstraling.
2. Geluidsreductie
Door de geluidsproductie te verminderen is een vliegtuig lastiger waar
te nemen door een (vijandelijke) waarnemer op de grond. Men kan dit toepassen
door bijvoorbeeld niet supersonisch te vliegen (en zo geen schokgolven
te veroorzaken op de grond) of op grote hoogte te vliegen.
3. Kleur
De kleur van een vliegtuig of ook wel de kleurentoon is ene belangrijke
techniek van hoe men een vliegtuig moeilijk te detecteren kan maken voor
een vijand in de lucht of op de grond. Algemeen bekend zijn de verschillende
camouflage kleren van (landmacht) militairen die zijn afgestemd op de
omgeving (normaal, tropen, poolgebieden, woestijn). Bij een vliegtuig
wordt dit ook toegepast (zie bijv. het verschil in kleuren tussen een
Europese straaljager en een straaljager uit het Midden-Oosten zoals de
Israëlische F-16/F-15).
Alle F-117's waren in het begin geheel zwart geverfd. Dit was omdat men
het vliegtuig alleen gebruikte bij nacht waardoor het vliegtuig aftekende
tegen de nacht. Tegenwoordig zijn enkele Nighthawks in de kleurentoon
van de F-22 gespoten om ook bij daglicht te kunnen worden gebruikt.
4. IR-emissie
Om de waarneming van IR-emissie van de F-117 te verminderen zijn de uitlaten
van de motoren vierkantig gemaakt en diep verborgen in de motor.
5. Elektronica
De F-117 heeft zoals straaljagers dat wel hebben, geen actieve radar.
Verder beschikt hij over vervalste navigatie en aanvalsystemen die het
effect van de missie vergroten. Ook heeft de F-117 een speciaal ontworpen
automatisch missie planningssysteem voor missies in zwaar verdedigd vijandelijk
gebied.
6. RAM
Radar Absorberende Materialen (RAM) is een belangrijke techniek die de
vijandelijke elektromagnetische radarstraling gedeeltelijk absorbeert.
Enkele eigenschappen van RAM berusten op de permeabiliteit en de diëlektrische
constante van het materiaal. RAM wordt toegepast als een soort van "huid"
waarmee men het vliegtuig bedekt. Bij de F-117 is het gehele vliegtuig
bedekt met RAM omdat men in een zo hoge mate ervan kon veilig stellen
dat het goed zou functioneren. Bij de opvolger - de F-22 Raptor - is RAM
alleen nog maar toegepast op bepaalde plaatsen. De exacte samenstelling
van RAM is geheim.
Wapens
De F-117 kan worden uitgerust met: MK
84 2000 ponders, GBU-10, GBU-12,
GBU-27, 2 BLU-109, 2 WCMD, 2 Mark 61. Deze wapens worden intern meegenomen
wat de stealth eigenschappen bevordert.
Specificaties
Algemeen |
|
Aanduiding |
F-117 Nighthawk |
Prototype |
|
Projectnaam |
|
Ontwerp
organisatie |
Lockheed
(VS) |
Belangrijkste
secundaire ontwerp organisaties |
GE |
Productie
organisatie |
Lockheed
(VS) |
Primaire
taak |
Precisie
lucht-grond aanvallen |
Type
vliegtuig |
1e generatie
stealth aanvalsvliegtuig |
Bijzonderheden |
Stealth |
Lengte |
19.4
meter |
Hoogte |
3.9
meter |
Spanwijdte |
13.2
meter |
Vleugeloppervlakte |
73 m2 |
Vleugelslankheid |
|
Pijlstelling |
|
V-stelling |
|
Prestaties |
|
Motoren |
2x General
Electric F404 zonder naverbrander |
Vermogen |
10,600
lb per motor |
Gewicht
(leeg) |
23,625
kg |
Gewicht
(start, maximaal) |
|
Gewicht
(landing, maximaal) |
|
Vereiste
baanlengte (start) |
|
Vereiste
baanlengte (landing) |
|
Kruissnelheid |
|
Maximum
snelheid |
Hoog-subsonisch |
Plafond |
13000
meter |
Maximum
vliegafstand |
|
Inhoud
brandstof tank (Max. trip fuel) |
|
Bijtankcapaciteit
(ATAR) |
Ja |
Passagiers |
geen |
Vracht
capaciteit |
geen |
Equipment |
|
Bewapening |
Combinatie
mogelijk van:
- MK
84 2000 pond
- GBU-10
- GBU-12
- GBU-27
- GBU-31
JDAM
- BLU-109
- WCMD
- Mark 61
- B61 nucleaire bom |
Maximum
wapengewicht |
|
Maximum
G bestendigheid |
|
Radar |
geen |
Sensoren |
|
Avionica |
FLIR,
DLIR |
Type
flight controls |
|
Landingsgestel |
|
Gebruik |
|
Uitvoeringen |
F-117A |
Geproduceerd |
59 geleverd
+ 5 testvliegtuigen voor de fabrikant |
Bemanning |
1 |
Kosten |
45 miljoen
dollar |
Levensduur |
- |
Eerste
vlucht |
Juni
1981 |
Eerste
levering |
|
Operationeel
sinds |
1982 |
Vervanger
van de |
geen |
Vervangen
door |
F-22
(2010) |
Vergelijkbaar
vliegtuig |
B-2 |
Gebruikers
(voorheen en tegenwoordig) |
Allleen
Verenigde Staten |
Voornaamste
gebruikers |
Allleen
Amerikaanse Luchtmacht |
Operationele
inzet |
|
Amfibisch
gebruik |
Nee |
Status |
Uit
operationele dienst, in opslag |
Foto's
|